Wywiad z Katarzyną Kruczałą, Wiceprezesem Zarządu Pajmon CPT ukazał się na Www. horecatrends.pl
Jak zatrudnić obywateli Ukrainy w Polsce krok po kroku (HoReCa + handel i sektor spożywczy)?
12 marca br. weszły w życie przepisy specustawy ukraińskiej dotyczące uproszczenia procedur zatrudniania i pobytu uchodźców z Ukrainy w związku z trwającą w tym państwie wojną. Nowe regulacje obowiązują z datą wsteczną od 24 lutego 2022 roku, czyli od dnia inwazji Rosji na Ukrainę i dotyczą wszystkich obywateli Ukrainy, bez względu na to, czy są uchodźcami wojennymi i przybyli do Polski w pierwszym dniu wojny, czyli 24 lutego 2022 r., czy przebywali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed 23 lutego 2022 r. Zgodnie z zapisami nowej ustawy obywatele Ukrainy zyskują z automatu prawo do podjęcia pracy w Polsce i legalny pobyt ważny przez okres 18 miesięcy.
Przed wejściem w życie przepisów specustawy ukraińskiej (przed 24 lutego 2022 r.) dokumentami legalizującymi pobyt cudzoziemców, w tym Ukraińców, w Polsce były: odpowiednia wiza (wydawana przez polski konsulat w kraju pochodzenia cudzoziemca, w zależności od jej rodzaju ważna była do 1 roku), zezwolenie na pobyt stały lub czasowy (wydawany w Polsce przez wojewodę) lub paszport biometryczny, w oparciu o który w ramach ruchu bezwizowego Ukrainiec przyjeżdżał do Polski (pobyt w Polsce ważny 90 dni w ciągu 180 dni). Przed 24 lutego 2022 r. obywatel Ukrainy mógł legalnie pracować w Polsce, posiadając albo: oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi (ważne do 2 lat), zezwolenie na pracę (ważne do 3 lat), zezwolenie jednolite (zezwolenie na pobyt i pracę), albo zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca (9 miesięcy w roku kalendarzowym w sektorach uważanych typowo za sezonowe, np. turystyka, gastronomia).
Wojna na Ukrainie:
Świat patrzy, świat wyciąga ręce do uchodźców z Ukrainy. Jeszcze może… – 10.03.2022 r.
To nie jest wojna dzieci. To jest wojna nienawiści – 1.03.2022 r.
Minuta to dla nich wieczność. Z czego cieszą się Ukraińcy? – 25.02.2022 r.
Ukraina walczy jak lwica. Co słychać w Winnicy i w Mariupolu u naszych dzieci? – 25.02.2022 r.
Inwazja Rosji na Ukrainę – KOMENTARZE UKRAIŃCÓW 24.02.2022 r.
Specustawa ukraińska, której zapisy obowiązują z datą wsteczną od 24 lutego 2022 r., ułatwia wszystkim obywatelom Ukrainy legalizację pobytu oraz dostęp do polskiego rynku pracy. Ukraińcy uciekający przed wojną i przekraczający granicę Polski otrzymują legalny pobyt ważny przez 18 miesięcy. Do rejestracji pobytu wystarczy im pieczątka wjazdu wbijana przez Straż Graniczną. Jeśli rejestracja nie nastąpi z chwilą przekraczania granicy Polski, to obywatel Ukrainy ubiega się o wniosek legalizujący pobyt nie później niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski.
Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt w Polsce uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy ukraińskiej, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy na terytorium RP, nadaje się numer PESEL, który uprawnia do skorzystania z szeregu usług publicznych, w tym np. do otrzymania świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego 500 plus, czy środków z programu Dobry start i innych przywilejów. Rejestracja w bazie numerów PESEL odbywa się od środy, 16 marca 2022 r. O przyznanie numeru PESEL ubiega się sam Ukrainiec. Wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy mogą uzyskać profil zaufany.
Specustawa zapewnia Ukraińcom dostęp do polskiego rynku pracy, jeśli ich pobyt został uznany za legalny.
Warto jeszcze dodać, że Obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie na terenie Polski, po 9 miesiącach może wnioskować o zezwolenie na pobyt czasowy, przyznawane jednorazowo na okres 3 lat. Taki wniosek obywatel Ukrainy składa samodzielnie u wojewody.
Ukraińcy, którzy przebywali legalnie w Polsce przed wojną, mają też wydłużoną ważność dokumentów pobytowych do końca 2022 r. – chodzi np. o ich wizy krajowe i zezwolenia na pobyt czasowy, których ważność upłynie w czasie wojny. Z kolei terminy dokumentów pobytowych i polskich dokumentów tożsamości wydane po 24 lutego 2022 r. zostają zgodnie z nowymi regulacjami wydłużone na mocy prawa o okres 18 miesięcy.
Specustawa zapewnia Ukraińcom dostęp do polskiego rynku pracy, jeśli ich pobyt został uznany za legalny. Aby Ukrainiec mógł legalnie wykonywać pracę na terenie Polski, podmiot zatrudniający obywatela Ukrainy musi powiadomić w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez tegoż pracownika powiatowy urząd pracy. Powiadomienie następuje poprzez system teleinformatyczny: praca.gov.pl.
Mimo przyjętej w ekspresowym tempie specustawy ukraińskiej już dzisiaj słyszymy o potrzebie nowelizacji jej przepisów. Zapisy nowej ustawy powinny być jasne, pomocne, bez doszukiwania się w nich właściwej interpretacji. Takie uproszczenia z pewnością ułatwią wprowadzanie obywateli Ukrainy, zwłaszcza Ukrainek na polski rynek pracy i zapewnią im pomoc w innych dziedzinach życia.
Jakie dokumenty muszą mieć Ukraińcy, żeby dostać pracę w tych sektorach?
Specustawa ukraińska zmienia diametralnie zasady zatrudniania obywateli Ukrainy. Nowe regulacje, obowiązujące z datą wsteczną od 24 lutego 2022 r. przyznają z automatu obywatelom Ukrainy prawo do pracy w Polsce – ten przywilej dotyczy zarówno uchodźców wojennych, jak i Ukraińców, którzy przybyli do Polski przed 23 lutego 2022 r. Obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 38 ust. 1 specustawy ukraińskiej, jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.
Pracodawca rekrutujący Ukraińca do pracy typowo produkcyjnej, w gastronomii, we wszystkich zakładach, w których będzie mieć kontakt z żywnością, musi uzyskać dla swojego pracownika książeczkę zdrowia dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Obywatele Ukrainy posiadają jej odpowiednik, ale nie jest on honorowany w Polsce. W celu wyrobienia książeczki sanepidowskiej pracownik musi udać się do najbliższej stacji sanitarno-epidemicznej, celem zostawienia materiału do badań. Po uzyskaniu wyników, pracownik kieruje się do lekarza medycyny pracy, który może zlecić dodatkowe badania. Lekarz wskazuje okres, po upływie którego niezbędne jest powtórzenie badań. Procedury związane z wydaniem książeczki zdrowia trwają co najmniej trzy dni. Wydanie orzeczenia lekarskiego wraz z przedstawieniem wyników badań na nieobecność nosicielstwa drobnoustroju chorobotwórczego i informacji o braku przeciwskazań do wykonywania pracy, umożliwiają cudzoziemcowi podjęcie pracy. Zasadniczo książeczkę sanitarno-epidemiologiczną wyrabia się pracownikowi tylko raz w życiu.
Jakie są realne potrzeby polskiego rynku pracy, jeśli chodzi o profil kandydatów – znajomość języków (w tym polskiego, doświadczenie)? Czy te potrzeby są zbieżne z profilem osób, które przybyły do nas z Ukrainy i chcą podjąć pracę?
Polski rynek pracy jest otwarty na przyjęcie pracowników z zagranicy. Dzisiaj w Polsce zmagamy się z deficytem pracowników zarówno produkcyjnych, jak i specjalistów. Do tego mierzymy się z kryzysem demograficznym. Dlatego pracodawcy w Polsce tak chętnie szukają rąk do pracy wśród cudzoziemców.
Jeszcze w 2021 roku to głównie mężczyźni z Ukrainy przyjeżdżali do Polski w celach zarobkowych. Po wybuchu wojny w Ukrainie ten trend z pewnością się odwróci w 2022 roku. To głównie kobiety z Ukrainy przybywają do Polski. To one będą uzupełniać kadry w branży HoReCa, handlu, czy w sektorze spożywczym. Mamy nadzieję, że specustawa ukraińska uprości procedury związane z ich zatrudnieniem i legalizacją pobytu. Jej realizacja w najbliższych tygodniach i miesiącach pokaże, czy jej zapisy rzeczywiście przynoszą wymierne korzyści.
Patrząc tylko na statystyki w 2021 r., liczba oświadczeń o powierzeniu pracy Ukraińcom wynosiła – ponad 1,6 mln, z czego ponad 645 tys. dotyczyło kobiet, a blisko 990 tys. – mężczyzn. Jeśli zaś chodzi o wydane w 2021 r. zezwolenia na pracę dla Ukraińców, to: ponad 95 tys. otrzymały kobiety i blisko 230 tys. – mężczyźni. Spośród tych zezwoleń ponad 76 tys. dotyczyło wakatów w handlu, a ponad 71 tys. – w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Patrząc w kontekście braku stałego napływu Ukraińców do Polski, którzy walczą na wojnie w swojej ojczyźnie, a mając już w naszym kraju setki tysięcy potencjalnych pracownic z Ukrainy, polski rynek pracy będzie próbował wchłonąć te zasoby z pewnością do sektora handlu, czy np. gastronomii.
Należy jednak rozsądnie podchodzić do kwestii zatrudniania kobiet z Ukrainy.
Należy wypracować odpowiednie procedury, by umiejętnie wprowadzać kobiety z Ukrainy na polski rynek pracy. W parze z oferowaną pracą powinny pójść całe pakiety socjalne gwarantujące Ukrainkom dostęp do świadczeń rodzinnych, opieki nad dziećmi, edukacji i służby zdrowia. Czy specustawa ukraińska to wszystko zapewni? Chcemy wierzyć, że tak będzie.
Deficyt na pracowników w handlu, czy w gastronomii wciąż jest olbrzymi. Pracodawcy są skłonni zatrudniać Ukraińców i pracowników z innych rejonów świata, aby nie dopuścić do fluktuacji swojego zespołu. Powiedzmy sobie szczerze, że doświadczenie w branży także w HoReCa jest ważne, ale w przypadku rotacji pracowników ratunkiem mogą być Ukraińcy nawet bez doświadczenia. Z pewnością znajomość języka polskiego pomaga w codziennej pracy, ale często to nie jest wymóg konieczny. Wszystko zależy od rodzaju zajmowanego stanowiska. Pracownicy niższego szczebla nie muszą znać języka polskiego w stopniu zaawansowanym, a np. pewnych schematów pracy na linii produkcyjnej mogą się nauczyć. Jednak w przypadku kontaktu z klientami, np. w pracy sprzedawcy, kelnerki, czy managera hotelu zdolności komunikacyjne będą mile widziane.
Zobacz nas na: YT, I, TT, Fb, In:
Jesteśmy też obecni na Instagramie
Jesteśmy też obecni na Tik-Toku
—–
Zobacz też nasze inne artykuły:
Skuteczny onboarding, czyli jaki? Sprawdź
O czym mogą marzyć krowy? Czyli kreatywność w biznesie nie tylko od święta
Ukraińcy skarżą się na polskich pracodawców. Komu mogą więc zaufać?
Co słychać u naszych dwóch kotów argentyńskich ze śląskiego zoo? Sprawdź
Automatyzacja w polskich zakładach pracy. Jest dobrze, a będzie jeszcze lepiej
